2021 KPSS Türkçe Cümle Çeşitleri Testi Çöz-1

“kapar”: Tek yüklem, fiilimsi yok / Basit cümle

Çözüm: III. cümle devrik ve fiil cümlesi mi bakalım: doluyor yargısı cümle sonunda değil ve fiil. V. cümle kurallı mı bakalım: kazanıyor yargısı kurallı ve – yor şimdiki zaman eki. IV. cümle iki ayrı cümleden oluşuyor ve virgül ile ayrılmış, sıralı bir cümle. I. cümlede fiilimsiler var (dönüp, dolaşarak) girişik birleşik cümle. II. cümlede özneleri ortak bir birleşik cümle tanımı hatalı, daha doğrusu burada genellikle sıralı cümle tabiri kullanılır. Yine de özneleri de kontrol ettiğimizde iki ayrı özne olduğunu görürüz. Cevap B

"Bütün gün bekledim sığınıp bir serviye" cümlesi devrik, birleşik bir fiil cümlesidir.

"Yalnızlık köpüre köpüre gelen bir dalga" öğelerinin dizilişi yönünden kurallı bir cümledir.

“kızgın” ve “düşünüyor” iki yüklemin arasında “çünkü” bağlacı olduğuna göre bağlı cümledir.

II. cümle perişandır yargısı ile bitmiş, perişan isimdir. I. cümle görünür yargısı ile bitmiş, görünmek fiil, III. cümle sorar yargısı ile bitmiş, sormak fiil; IV. cümle gelmektedir yargısı ile bitmiş, gelmek fiil; son cümle atılmıştır yargısı ile bitmiş, atılmak fiil. Cevap B

I. cümle yazıl-ma-mış yargı ile bitmiş, olumsuzluk eki var ve fiil. II. cümle virgül ve noktalı birgül ile ayrılmış cümlelerden oluşuyor sıralı bir cümle ve Cicero ögesi ortak; bağımlı sıralı. III. cümlede yüklem dışında yargı bildirecek bir sözcük yok, fiilimsi yok, basit cümle. IV. okulmuş yargısı ile bitiyor, olumlu ve kurallı. V. cümle de güçmüş yargısı cümlenin sonunda değil, yani devrik ve güçmüş sözcüğü isim. Cevap C

"Öğrencilerimiz okumayacak mı bu yıl, en az beş roman?" soru cümlesi olumsuz, devrik ve soru şekli dir.

"Leylak getiriyorsun bana güneşli bir günde"

"Konmaz mıyım yeni açmış güle ben" anlamca olumlu cümledir.

“tanır” tek yüklem, “olduğu” sıfat-fiil: Birleşik cümle

“dünyanın en zor mesleğidir”: yüklemi sonda değil: devrik

A’da “İçinizdeki potansiyeli kimse sizden iyi bilemez, en iyi siz değerlendirirsiniz. ” derken aslında “İçinizdeki potansiyeli kimse sizden iyi bilemez, içinizdeki potansiyeli en iyi siz değerlendirirsiniz.” diyor. Dolayısıyla öge ortaklığı var, bağımlı sıralı cümle. C’de “Bir örs isen sessiz dur, yok çekiç isen sıkı vur.” derken aslında ” Sen bir örs isen sessiz dur, yok sen çekiç isen sıkı vur.” diyor, yani bağımlı. D’de “Yapabileceğinizi düşünüyorsanız yapabilirsiniz, yapamayacağınızı düşünüyorsanız haklısınız.” derken aslında “Siz yapabileceğinizi düşünüyorsanız yapabilirsiniz, siz yapamayacağınızı düşünüyorsanız haklısınız.” yine ortak öge var. E’de “Cesaret, korkuya direnmek ve korkuyu alt etmektir; korkusuzluk değildir.” derken aslında “Cesaret, korkuya direnmek ve korkuyu alt etmektir; cesaret korkusuzluk değildir.” diyor, yani bu da bağımlı. Cevap B

E’de fiil cümlesidir diyor ama cümle “biridir” sözcüğü ile bitiyor, yani cümle isim cümlesi ve cevap belli lakin biz tüm şıkları anlatalım. Yargı sonda olduğuna göre kurallı bir cümle. Cümlede birden fazla fiilimsi var (yazmayı, nitelendiren, inşa ettiği, taşımız) dolayısıyla fiilimsi ile kurulan bir birleşik cümle. (Girişik birleşik) Ne kadar fiilimsi varsa o kadar yan cümlecik vardır, birden fazla yan cümlecik de var. Zaten birleşik olup da yan cümle olmadan olmaz. “Biridir” diye bitiyor, olumsuz eki yok, olumlu cümle. Cevap E

"Dört tane yan cümlesi vardır." söylenemez.

"Bir ağaçta gül de biter, diken de." yüklemi ve dolaylı tümleci ortak sıralı bir cümledir.

"Sekiz yıldır uğramadım yurduma" yan cümlecik yoktur.

I – “ele almış”: Tek yüklem, fiilimsi yok, basit cümle. II – “belirtilmemiş”: Tek yüklem, “geç-tiğ-i” sıfat-fiil, birleşik cümle III – “seçilmiş”: Tek yüklem, “ol-an-” sıfat-fiil, birleşik cümle IV – “kurulmuş”: Tek yüklem, fiilimsi yok, basit cümle V – “yansıtılmış”: Tek yüklem, fiilimsi yok, basit cümle

yüklemi: Yok / eksiltili

Yan cümlecik birleşik cümlelerde fiilimsilerin var olması demektir. “giderek” sözündeki “-erek” / zarf-fiil. “yaşanmaz” sözündeki “-maz” / sıfat-fiil.